ว่านมหาหงส์

ว่านมหาหงส์

ชื่อวิทยาศาสตร์ :   Hedychium coronarium  J.KÖnig

ชื่อสามัญ :  Butterfly lily, Garland flower, Ginger lily, White ginger

วงศ์ :   ZINGIBERACEAE

ชื่ออื่น :  กระทายเหิน, มหาหงส์ หางหงส์ (ภาคกลาง) ตาห่าน เหินแก้ว เหินคำ (แม่ฮ่องสอน) สเลเต(อีสาน)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้หัวล้มลุก มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ชูกาบใบพ้นดินเป็นเหมือนลำต้น เรียกว่าลำต้นเทียม สูง 1-2 เมตร ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับตรงข้ามกันเป็นระเบียบในแนวเดียวกัน เส้นใบขนานกัน ใบมีขนาด 4-9 x 25-60 ซม. สีเขียวสด ดอก ออกที่ปลายยอด เป็นช่อๆ ละ 3-6 ดอก แต่ละดอกมี 3 กลีบ ด้านบน 1 กลีบ เป็นกลีบใหญ่ ปลายกลีบเว้าลงเป็นรูปตัววี  ด้านล่างเป็นกลีบเล็ก 2 กลีบ เส้นผ่าศูนย์กลางดอกประมาณ 10 ซม. มีเกสรตัวผู้ที่สมบูรณ์ 1 อัน อีก 3 อันไม่สมบูรณ์ กลีบดอกสีขาว หรือขาวแกมเหลือง ดอกจะทยอยบานจากด้านล่างขึ้นด้านบน ผล รูปทรงกระบอก สีส้มแดง เมล็ด สีน้ำตาลแดง
ส่วนที่ใช้ :  หัว เหง้าสด น้ำมันหอมระเหย

สรรพคุณ : นำส่วนเหง้าหรือหัวใต้ดินมาบดเป็นผงคลุกกับน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอนกินเช้าและเย็น (ก่อนอาหาร) สามารถแก้กษัย ไตพิการ บำรุงกำลัง และเป็นยาอายุวัฒนะถ้านำเหง้ามาต้ม สามารถใช้เป็นยาแก้ต่อมทอนซิลอักเสบ อีกทั้งน้ำคั้นจากหัวใต้ดินใช้รักษาแผลฟกช้ำได้

• เป็นยาแก้กระษัย บำรุงกำลัง บำรุงไต
• มีฤทธิ์ ฆ่าแมลงได้

วิธีและปริมาณที่ใช้

• เป็นยาแก้กษัย บำรุงกำลัง บำรุงไตใช้หัว ตากแห้ง บดละเอียด ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอนรับประทาน  

          มีฤทธิ์ค่าแมลงได้เหง้าสดจำนวนพอควร นำมาทุบๆ แล้วสกัดให้ได้น้ำมันหอมระเหยออกมา เรียกน้ำมันมหาหงส์ ใช้ฆ่าแมลงได้