เกล็ดมังกร
ชื่ออื่น กะปอดไม้ (เชียงใหม่ ชพ); เบี้ย (กลาง);กระดุมเสื้อ เกล็ดลิ่น (ชัยภูมิ อุบลราชธานี) อีแปะ (จันทบุรี); เบี้ยไม้ กีบม้าลม (เหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dischidia nummularia R.Br.
ชื่อพ้อง Dischidia minor Merr.
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ล้มลุก เลื้อยเกาะอิงอาศัยบนต้นไม้อื่น ยาว 10-50 เซนติเมตร ทุกส่วนมีน้ำยางขาว ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบรูปกลม หรือรูปวงรีแกมรูปโล่ ขนาดเล็ก ปลายแหลมเป็นติ่งเล็ก ขอบใบเรียบ แผ่นใบมีเนื้อหนา กว้าง 4-8 มิลลิเมตร ยาว 4-11 มิลลิเมตร ก้านใบสั้น ยาวเพียง 2 มิลลิเมตร ดอกช่อ กระจะ ออกที่ซอกใบ เป็นช่อสั้นๆ ดอกย่อยขนาดเล็กมี 1-5 กลีบ โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปคนโท สีขาวแกมเหลือง ยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ปลายกลีบเว้าเล็กน้อย มีรยางค์รูปมงกุฎ 5 อัน ตรงกลางดอกมีเกสรเพศผู้และเพศเมีย เชื่อมติดกัน ผลเป็นฝัก รูปดาบแกมขอบขนาน ยาว 1-1.5 นิ้วแตกตะเข็บเดียว เมล็ดจำนวนมากมีกระจุกขนสีขาวคล้ายเส้นไหม
ไม้ล้มลุก เลื้อยเกาะอิงอาศัยบนต้นไม้อื่น ยาว 10-50 เซนติเมตร ทุกส่วนมีน้ำยางขาว ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบรูปกลม หรือรูปวงรีแกมรูปโล่ ขนาดเล็ก ปลายแหลมเป็นติ่งเล็ก ขอบใบเรียบ แผ่นใบมีเนื้อหนา กว้าง 4-8 มิลลิเมตร ยาว 4-11 มิลลิเมตร ก้านใบสั้น ยาวเพียง 2 มิลลิเมตร ดอกช่อ กระจะ ออกที่ซอกใบ เป็นช่อสั้นๆ ดอกย่อยขนาดเล็กมี 1-5 กลีบ โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปคนโท สีขาวแกมเหลือง ยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ปลายกลีบเว้าเล็กน้อย มีรยางค์รูปมงกุฎ 5 อัน ตรงกลางดอกมีเกสรเพศผู้และเพศเมีย เชื่อมติดกัน ผลเป็นฝัก รูปดาบแกมขอบขนาน ยาว 1-1.5 นิ้วแตกตะเข็บเดียว เมล็ดจำนวนมากมีกระจุกขนสีขาวคล้ายเส้นไหม
สรรพคุณทางสมุนไพร
ใช้ ทั้งต้น เข้ายาแก้โรคตับพิการ
ทั้งต้น แก้อักเสบ ปวดบวม ถอนพิษไข้ พิษไข้กาฬ (ไข้ที่มีตุ่มที่ผิวหนัง ตุ่มอาจมีสีดำ) พิษตานซาง (โรคพยาธิในเด็ก มีอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย พุงโรก้นปอด ตกใจง่าย ไม่ค่อยทานอาหาร ซูบซีด ผอมแห้ง ท้องเดิน อุจจาระผิดปกติ อาจมีกลิ่นคาวจัด ชอบกินอาหารคาว) พิษแมลงสัตว์กัดต่อย ใบสด นำมาตำให้ละเอียด นำมาพอกบริเวณที่เป็นแผลพุพอง
บทความ
