มณฑา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Magnolia, Talauma candollii Bl.
ชื่อวงศ์ : MAGNOLIACEAE
ชื่ออื่น : ยี่หุบ, จอมปูน, จำปูนช้าง
ลักษณะทางพฤกศาสตร์
ต้น เป็นต้นไม้ขนาดกลาง ลำต้นกลมเล็ก โคนต้นเป็นปุ่ม มี lenticel มาก กิ่งยืดสูง ไม่แตกสาขามาก ในบางครั้งลำต้นอ่อนมีลักษณะคล้ายกับจะเลื้อย
ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนานแกมรูปรี กว้าง 4-6 เซนติเมตร ยาว 7-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบ แผ่นใบบางและเป็นคลื่นหรือเป็นลอน สีเขียวเป็นมันคล้ายแผ่นหนัง กาบใบยาว 1.5-2 เซนติเมตร มีต่อมบวมที่โคน และมีขนสีขาวประปราย
ดอก ออกเดี่ยวๆ ตรงซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกโต สีเหลืองนวล กลีบแข็ง เวลาบานไม่คลี่เต็มดอก ดอกห้อยลง กลีบเลี้ยง 3 กลีบ สีเขียวอ่อนอมเทา หนาแข็ง มีกลีบดอก 6 กลีบ เรียงเป็น 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ เมื่อดอกบานจะมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-4 ซม.ยาว 3-5 ซม. เมื่อกลีบดอกชั้นนอกบานจะคลี่ห่อกันอยู่แล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมน้ำตาลและร่วงไปทั้งชุด เกสรตัวผู้และตัวเมียมีจำนวนมาก
ฝัก/ผล เป็นผลกลุ่ม รูปรี ขนาดยาวประมาณ 4 เซนติเมตร
สรรพคุณของทางสมุนไพร
มณฑา : ดอกสด มีน้ำมันหอมระเหย ทำให้มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว