เล็บมือนาง

เล็บมือนาง

ชื่อสามัญ Quisqualis  Indica  Linn.

ชื่อวงศ์ Fam. :COMBRETACEAE 

ชื่ออื่น  มะจีมั่ง จ๊ามัง จะมัง (เหนือ)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้น      เป็นพรรณไม้เถาขนาดกลาง  ที่แตกกิ่งก้านสาขาหนาทึบและตามลำต้น หรือกิ่งอ่อน จะมีขนสีน้ำตาลอมเทาปกคลุมอยู่  แต่ต้นที่แก่ ผิวจะเกลี้ยง  หรือบางทีก็กลายเป็นหนามไป เลย  ต้องหาหลักยึดหรือร้านให้ลำเถาเกาะยึด

ใบ       เป็นไม้ใบเดี่ยว  ออกตรงข้ามกันเป็น คู่ ๆ  ลักษณะของใบเป็นรูปมนขอบขนาน ปลาย ใบแหลมหรือมนและมีติ่งแหลม โคนใบจักเว้า เข้าเล็กน้อย  ขอบใบเรียบหรือบางใบก็เป็น คลื่น  ขนาดของใบกว้างประมาณ  1 - 1.5  นิ้ว ยาว  3 - 6  นิ้วมีสีเขียว  เนื้อบางและท้องใบจะ มีขนปกคลุมจำนวนมาก

ดอก     ออกเป็นช่ออยู่ตรงส่วนยอดของต้น ลักษณะของดอกจะเป็นหลอดยาวมาก ยาวประมาณ  3 - 4  นิ้ว  ตรงปลายแยกออกเป็น  5  กลีบ  สีชมพู  หรือสีแดงอมขาว  หลอดของดอก จะโค้งเล็กน้อย  เกสรยาวยื่นออกมากลางดอก 5  อัน

ผล      เป็นสัน  และแข็ง  มันมีอยู่  5  สันผล โตประมาณ  0.5   นิ้ว  ยาว  1 - 1.5  นิ้ว มีสีดำ

สรรพคุณทางสมุนไพร

ใบ         ตำพอกแก้บาดแผล  แก้อักเสบ หรือ ทาแก้แผลฝี     และถ้านำไปผสมกับสมุนไพร ชนิดอื่น ๆ   จะเป็นยาแก้ตัวร้อน   แก้ปวดหัว ถอนพิษ  แก้สารพัด  แก้กาฬ  แก้พิษสำแดง ของแสลง

เมล็ด    เป็นยาถ่ายพยาธิลำไส้  ถ้าเป็นผู้ ใหญ่ให้ใช้   5 - 7   เม็ด   ทุบให้แตกแล้วต้ม เอาน้ำดื่ม

ทั้งต้น       แก้ตานขโมยพุงโร  ขับพยาธิและ ตานทราง 

ผล           แก้อุจจาระเป็นฟอง  เหม็นคาวใน เด็ก  และขับพยาธิไส้เดือน  กินแล้วทำให้สะอึก

ราก      แก้อุจจาระเป็นฟอง  เป็นยาระบาย ขับพยาธิไส้เดือน   แต่ถ้าผสมกับสมุนไพรอื่น จะใช้แก้  ตานขโมย  แก้เด็กเป็นซาง แก้ซางแห้ง  แก้อุจจาระพิการ ริดสีดวง แก้ธาตุวิปริต แก้ตับทรุด  เจริญอาหาร