มะม่วงหิมพานต์

ชื่อวิทยาศาสตร์ Anacardium occidentale L.

ชื่อวงศ์          ANACARDIACEAE

ชื่ออื่น  มะม่วงสิโห  มะโห มะม่วงกาสอ มะม่วงเล็ดล่อ มะม่วงยางหุบ กายี  ส้มม่วงทูนหน่วย ยาโหย ยาร่วง มะม่วงไม่รู้หาว กาหยู กาหยี ม่วงเม็ดล่อ ม่วงเล็ดล่อ หัวครก 

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้นมะม่วงหิมพานต์ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง เมื่อโตเต็มที่จะมีความสูงโดยเฉลี่ย 6 เมตร (สามารถสูงได้ถึง 12 เมตร) ลำต้นเนื้อไม้แข็ง มีกิ่งแขนงแตกออกเป็นพุ่มแน่นทรงกลมถึงกระจาย เปลือกหนาผิวเรียบมีสีน้ำตาลเทา ในบ้านเราสามารถพบมะม่วงหิมพานต์ได้ทั่วไปในภาคใต้

ใบมะม่วงพิมหานต์ ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงเวียน ใบหนาเกลี้ยงเหมือนแผ่นหนัง ใบคล้ายรูปไข่กลับหัวถึงรูปรีกว้าง ปลายใบกลม โคนใบแหลม เนื้อใบมีกลิ่นหอม ใบมีขนาดกว้างประมาณ 6-10 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8-20 เซนติเมตร

ดอกมะม่วงหิมพานต์ ดอกออกเป็นช่อกระจาย ดอกมีสีขาวหรือสีเหลืองนวล และจะเปลี่ยนไปเป็นสีชมพู ช่อดอกแต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก และมีกลีบเลี้ยงสีเขียวขนาดเล็ก ดอกโคนเชื่อมติดกัน ดอกหนึ่งมีปลายแยกเป็นกลีบ 5 กลีบ ปลายแหลมเรียว ตรงกลางดอกมีเกสรตัวผู้ประมาณ 8-10 อัน หลังจากดอกร่วงจะติดผล

ผลมะม่วงหิมพานต์ มีลักษณะคล้ายผลชมพู่ หรือลูกแพร์ ผลเป็นพวงห้อยลงมา ขนาดผลยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร เนื้อผลฉ่ำน้ำมีกลิ่นหอม ผลอ่อนมีสีเขียวหรือเหลืองอมชมพู แต่เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือสีส้มแดง ที่ปลายผลมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด มีลักษณะคล้ายรูปไต เปลือกนอกแข็งและยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร มีน้ำตาลอมเทา

เม็ดมะม่วงหิมพานต์ เป็นผลมีเปลือกแข็งมีเมล็ดเดียวลักษณะคล้ายรูปไต หรือคล้ายนวมของนกมวย มีสีน้ำตาลปนเทา ข้างในผลมีเมล็ดคล้ายรูปไต

สรรพคุณทางสมุนไพร

ราก     สรรพคุณแก้โรคท้องร่วงและเป็นยาฝาดสมาน

ใบ      สรรพคุณเป็นยาสมานลำไส้บรรเทาอาการท้องร่วง
ใบแก่  ใช้บดใส่แผลไฟไหม้หรือน้ำร้อนลวก และใบสดนำมาเผาไฟ สูดดมควันเพื่อรักษาอาการ ไอ เจ็บคอเมล็ด  สรรพคุณแก้กลากเกลื้อน โรคผิวหนัง ทำให้เนื้อชา ยาง ช่วยกัดทำลายเนื้อที่เป็นตุ่ม ไต ตาปลา โรคเท้าแตก และแก้เลือดออกตามไรฟัน เม็ดมะม่วงหิมพานต์ สรรพคุณช่วยป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้

เปลือกต้น  ใช้เป็นยาแก้ปวดเนื่องจากรำมะนาด ใช้รักษาโรคผิวหนังพุพองและกามโรคเข้าข้อได้

ยางจากผลสด,ยางจากต้น ช่วยทำลายตาปลา ช่วยกัดทำลายเนื้อด้านที่เป็นปุ่มโต หรือโรคเท้าแตกได้ ด้วยการใช้ยางจากต้นสดทาบริเวณที่เป็นตาปลาหรือเนื้อด้านบ่อย ๆ จนกว่าจะหาย ใช้เป็นยารักษาหูด ช่วยแก้อาการเลือดออกตามไรฟัน(ยางจากต้น)

สารสกัดจากส่วนในของเปลือกต้น (การวิจัยในประเทศบราซิล) สารสกัดจากส่วนเหนือดินของต้นมะม่วงหิมพานต์(การวิจัยในประเทศอินเดีย) พบว่าสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้